Biomassacentrale

Wat is een biomassacentrale?

Een biomassacentrale (BMC) is een op hout of houtachtig materiaal gestookte energiecentrale.

Wat is het probleem?

Verstoken van hout(ige biomassa) leidt tot CO2-uitstoot, verslechtering van de luchtkwaliteit en aantasting van ecosystemen in Nederland en daarbuiten.
Het opwekken van elektriciteit in een kleine biomassacentrale veroorzaakt tot 20 procent meer uitstoot van CO2, fijnstof en stikstof dan een centrale die volledig op steenkool draait. Dat komt door het lagere rendement en de minder strenge uitstootnormen die voor kleine installaties gelden.
Vergeleken met een aardgascentrale levert het opwekken van warmte in een biomassacentrale twee keer zoveel stikstof op.

Rapporten en adviezen hierover

Rapport DNV GL oktober 2019 en een artikel van de NOS hierover.
https://nos.nl/artikel/2308292-onderzoek-biomassacentrales-stoten-meer-co2-uit-dan-steenkoolcentrales

Advies SER 2020 Dit advies is overgenomen door de regering. De inzet van biomassa moet zo hoogwaardig mogelijk plaatsvinden, toepassingen die relatief weinig waarde hebben, zoals warmte en elektriciteit, moeten worden afgebouwd.

Op welke gronden kun je bezwaar maken?

Er zijn nu enkele zaken waarin uitspraak is gedaan. Daarbij gaat het om bezwaren op verschillende gronden, die voortvloeien uit de natuurbeschermingswetgeving (voorheen Wet Natuurbescherming, op 1 januari 2024 overgegaan op de Omgevingswet).   

Meppel
Er is geen passende beoordeling gedaan en er is geen vergunning Wet natuurbescherming. Omdat er mogelijk wel significante effecten zijn op een Natura2000-gebied, moet de provincie handhaven. Als ze dat niet uit zichzelf doen, kun je een handhavingsverzoek doen.
In dit specifieke geval was er ook sprake van cumulatie, namelijk effecten van andere projecten die omgevingsvergunningen hebben gekregen met emissies en depositie van stikstof, maar waarbij deze effecten niet zijn betrokken in de passende beoordeling (de zogenaamde cumulatietoets) voor de biomassacentrale. Daartegen kun je dan ook bezwaar maken.
In dit geval is er eerst bezwaar gemaakt, maar heeft de provincie besloten dat handhaven niet evenredig is. Vervolgens is beroep aangetekend. Dat is gegrond verklaard. Dat betekent dat de provincie tot handhaving moet overgaan, er een vergunningsprocedure moet worden gestart met een natuurtoets en een passende beoordeling.
Lees de recente uitspraak over de biomassacentrale in Meppel

Diemen
De centrale vraag in de zaak was of voor de biomassacentrale een milieueffectrapport opgesteld had moeten worden. Milieuregels schrijven zo’n uitgebreid onderzoek naar de milieueffecten voor als in de centrale meer dan 100 ton niet-gevaarlijke afvalstoffen per dag worden verbrand. Volgens de provincie zijn de houtpellets die Vattenfall wil verbranden geen afvalstof. De Afdeling bestuursrechtspraak oordeelt dat de houtpellets in dit geval wél als afvalstof moeten worden beschouwd. Daarmee moet de centrale als een afvalverbrandingsinstallatie worden aangemerkt en had de provincie de vergunning niet mogen verlenen zonder een milieueffectrapport.
Wanneer is sprake van een afvalstof? Dat hangt af van specifieke omstandigheden. De intentie van degene die de stof levert is daarbij doorslaggevend. Wil die ervan af? Dan wordt de stof aangemerkt als een afvalstof. In deze zaak heeft Vattenfall de provincie te weinig concrete informatie gegeven over de herkomst van de houtresten waarvan de pellets zijn gemaakt en over de intentie van degene die deze houtresten levert aan de producent van de pellets. Zonder die informatie kon de provincie niet uitsluiten dat de houtresten, en daarmee de pellets, als afvalstof moesten worden aangemerkt. Daarom is in dit geval een milieueffectrapport vereist. Dat sprake is van schoon, onbehandeld hout is daarbij niet doorslaggevend. De milieuregels stellen de intentie van degene die de houtresten levert centraal voor de vraag of deze moeten worden beschouwd als afvalstof en niet (alleen) de kwaliteit van het hout zelf. Dat betekent overigens ook dat houtresten en houtpellets dus niet altijd als een afvalstof hoeven te worden beschouwd en ook dat er dus niet standaard voor verbranding daarvan een milieueffectrapport hoeft te worden gemaakt.
Het college van gedeputeerde staten van Noord-Holland moet alsnog uitgebreid onderzoek laten doen naar de milieugevolgen van een nieuwe biomassacentrale in Diemen. De provincie heeft Vattenfall in 2019 een omgevingsvergunning verleend voor die centrale, zonder dat daarvoor een zogenoemd milieueffectrapport was opgesteld. Dat had in dit geval wel gemoeten, oordeelt de Afdeling bestuursrechtspraak in een uitspraak van 30 augustus 2023. Daarom heeft zij de omgevingsvergunning vernietigd.
Doordat de omgevingsvergunning voor de biomassacentrale is vernietigd, zal de provincie Noord-Holland een nieuwe beslissing moeten nemen op de vergunningaanvraag van Vattenfall. Als de provincie de vergunning opnieuw wil verlenen, zal eerst een milieueffectrapport moeten worden opgesteld.

Lees de Uitspraak Raad van State van 30 augustus 2023.

De provincie heeft voor de biomassacentrale ook twee natuurvergunningen verleend aan Vattenfall. Tegen die vergunningen is MOB ook in hoger beroep gegaan. De Afdeling bestuursrechtspraak zal in die zaken, met zaaknummers 202104695/1 en 202104694/1, later uitspraak doen.

Lees ook een artikel in Binnenlands Bestuur van 27 februari 2024